Karty Charakterystyki – kluczowy element dokumentacji chemicznej podlegający kontroli

Karty Charakterystyki (SDS) dla substancji i mieszanin chemicznych podlegają kontroli w zakresie ich dostępności, formatu, treści oraz aktualności. W zależności od państwa członkowskiego, odpowiedzialność za przeprowadzanie takich kontroli spoczywa na różnych instytucjach – od służb zajmujących się nadzorem nad warunkami pracy, po inspekcje handlowe kontrolujące poprawność produktów obecnych w obrocie. Zakres weryfikacji może się różnić w zależności od kompetencji danego organu, jednak pewne aspekty pozostają niezmienne – wynikają one z ustalonej struktury Karty Charakterystyki oraz jej podstawowej roli w zapewnieniu bezpieczeństwa stosowania produktów chemicznych.

Które sekcje SDS są najistotniejsze z punktu widzenia kontroli?

Choć każda sekcja SDS musi być opracowana zgodnie z przepisami, w praktyce inspekcje szczególnie koncentrują się na dwóch kluczowych częściach dokumentu: sekcjach 2 i 3.

Sekcja 2 – Klasyfikacja i oznakowanie

Sekcja 2 stanowi fundament całej Karty Charakterystyki. To w niej określa się zagrożenia związane ze stosowaniem substancji lub mieszaniny – na tej podstawie dobiera się środki kontroli ryzyka, takie jak środki ochrony indywidualnej, procedury bezpiecznego obchodzenia się z produktem, a także zasady magazynowania czy transportu.

Błędna klasyfikacja na tym etapie skutkuje automatycznym błędem w kolejnych sekcjach dokumentu, co może oznaczać konieczność gruntownej korekty całej Karty. Sekcja 2 zawiera również elementy oznakowania, które są podstawą do opracowania etykiety produktu – jeśli oznakowanie oparte jest na nieprawidłowej klasyfikacji, w efekcie otrzymujemy błędnie oznakowany produkt. To z kolei może skutkować koniecznością wycofania go z rynku oraz ponownego etykietowania – scenariusz kosztowny i ryzykowny z punktu widzenia obrotu handlowego.

Z tego względu Sekcja 2 stanowi jeden z głównych punktów zainteresowania m.in. Inspekcji Handlowej.

Sekcja 3 – Istotne składniki

Choć Sekcja 3 nie zawiera pełnego składu mieszaniny, to musi wskazywać substancje, które zgodnie z przepisami należy wykazać – najczęściej ze względu na ich klasyfikację. Ta sekcja wpływa na:

• dobór elementów oznakowania (Sekcja 2),

• ocenę środków ochrony indywidualnej i warunków ekspozycji (Sekcja 8),

• informacje transportowe (Sekcja 14 – w niektórych przypadkach).

Inspekcje weryfikujące zgodność Karty Charakterystyki często właśnie na podstawie Sekcji 3 oceniają poprawność klasyfikacji i oznakowania zawartych w Sekcji 2. Obie te części muszą być więc ze sobą spójne i logicznie powiązane.

Konsekwencje błędów w SDS

Jak już wspomniano, błędne opracowanie Karty Charakterystyki może prowadzić do poważnych konsekwencji handlowych. Wady w oznakowaniu mogą skutkować kosztami związanymi z wymianą etykiet, wycofaniem towaru z rynku czy też odpowiedzialnością kontraktową względem sieci handlowych.

Dodatkowo, przepisy REACH i CLP przewidują również sankcje administracyjne. Wysokość grzywny nie jest z góry określona, ale zgodnie z art. 126 REACH i art. 47 CLP – kara musi być skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca. Wysokość grzywny ustala zwykle organ kontrolny, uwzględniając rodzaj i skalę naruszenia. Organy te mogą również nałożyć obowiązek wycofania produktów z rynku lub ich ponownego oznakowania, co w praktyce może być znacznie bardziej kosztowne niż sama grzywna.

Przykładowe kary w wybranych krajach UE:

• Bułgaria – od 10 000 do 100 000 BGN (ok. 5 000 – 50 000 EUR)

• Cypr – do 20 000 EUR

• Włochy – od 3 000 do 18 000 EUR

• Słowacja – od 16 000 do niemal 30 000 EUR

Dlaczego warto zlecić opracowanie SDS specjalistom?

Koszty związane z błędami w Karcie Charakterystyki znacznie przewyższają nakłady na jej prawidłowe opracowanie. Profesjonalnie przygotowana dokumentacja to nie tylko ochrona przed sankcjami, ale przede wszystkim gwarancja płynnego wprowadzania i obrotu produktami chemicznymi na rynku.