Tworzenie kart charakterystyki to proces wymagający nie tylko znajomości przepisów prawa, ale również zrozumienia chemii, zagrożeń i zasad bezpieczeństwa pracy.

W praktyce często zleca się to zadanie firmom zewnętrznym, ale warto zadać sobie jedno podstawowe pytanie: Kto naprawdę może przygotować kartę charakterystyki zgodnie z obowiązującymi przepisami? Czy może to zrobić służba BHP? Czy może kierownik laboratorium? Wszystko zależy od ich wiedzy i doświadczenia!

Karta charakterystyki – fundament bezpiecznego stosowania chemikaliów

Karta charakterystyki (SDS – Safety Data Sheet) to podstawowy dokument przekazywany w łańcuchu dostaw substancji i mieszanin chemicznych. Jej celem jest zapewnienie informacji o:

• zagrożeniach związanych z produktem,

• środkach ostrożności przy jego stosowaniu,

• postępowaniu w sytuacjach awaryjnych,

• transporcie, przechowywaniu i utylizacji.

Zasady tworzenia kart charakterystyki reguluje rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (REACH), w szczególności załącznik II, który określa format i treść karty charakterystyki. Z kolei zasady klasyfikacji i oznakowania substancji określa rozporządzenie CLP (WE) nr 1272/2008.

Kto może przygotować kartę charakterystyki – wymagania formalne

Art. 31 ust. 1 rozporządzenia REACH:

„Dostawca substancji lub mieszaniny dostarcza odbiorcy substancji lub mieszaniny kartę charakterystyki sporządzoną zgodnie z załącznikiem II (...)"

Z kolei w samym załączniku II REACH, w części 0 (punkt 0.2.3), znajdziemy zapis, że:

„Kartę charakterystyki przygotowuje kompetentna osoba, która uwzględnia szczególne potrzeby i wiedzę użytkowników karty, w stopniu w jakim są one znane. Dostawcy substancji i mieszanin zapewniają odbycie przez takie kompetentne osoby stosownych szkoleń, w tym szkoleń przypominających.”

Poradnik dotyczący sporządzania kart charakterystyki wskazuje z kolei, że:

"W rozporządzeniu nie podano konkretnej definicji „kompetentnej osoby”. W tym kontekście można jednak podać użyteczną definicję powyższego terminu: chodzi o osobę, pewną liczbę osób lub koordynatora grupy posiadającego/posiadających z racji odbytego szkolenia, doświadczenia i kształcenia ustawicznego wiedzę wystarczającą, aby sporządzić stosowne sekcje karty charakterystyki lub całą kartę charakterystyki. Dostawca karty charakterystyki może zlecić to zadanie własnemu personelowi lub osobom trzecim. Wiedzy fachowej nie musi w całości posiadać jedna kompetentna osoba. Wiadomo, że jedna osoba bardzo rzadko posiada obszerną wiedzę we wszystkich dziedzinach, których dotyczy karta charakterystyki. Konieczne jest więc odwoływanie się przez kompetentną osobę do dodatkowych kompetencji w obrębie organizacji lub poza nią. Kompetentna osoba powinna zapewnić spójność karty charakterystyki, zwłaszcza jeżeli pełni funkcję koordynatora grupy osób."

Dodatkowo poradnik przedstawia też ogólne wytyczne, co do zakresu wiedzy, który powinna posiadać osoba sporządzająca kartę charakterystyki:

1. nomenklatura chemiczna;
2. europejskie rozporządzenia i dyrektywy odnoszące się do chemikaliów oraz krajowe ustawodawstwo państw członkowskich wdrażające je, stosowne ustawodawstwo krajowe (w obowiązujących aktualnych wersjach) w zakresie istotnym przy sporządzaniu kart charakterystyki, np. (wykaz niepełny, tytuły skrócone): 
o REACH: rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (w szczególności w wersji zmienionej rozporządzeniem Komisji (UE) 2020/878 w odniesieniu do kart charakterystyki); 
o CLP: rozporządzenie (WE) nr 1272/2008;
o dyrektywa w sprawie środków chemicznych: dyrektywa 98/24/WE;
o wskaźnikowe dopuszczalne wartości narażenia zawodowego: dyrektywy 2000/39/WE, 2006/15/WE, 2009/161/UE, 2017/164/UE oraz  2019/1831/UE; 
o ochrona pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy:  dyrektywa 2004/37/WE; 
o poprawa w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią: dyrektywa 92/85/EWG; 
o środki ochrony indywidualnej: rozporządzenie (UE) 2016/425;
o transport lądowy towarów niebezpiecznych: dyrektywa 2008/68/WE; 
o rozporządzenie w sprawie detergentów: rozporządzenie (WE) 2 nr 648/2004; 
o ochrona pracy osób młodych: dyrektywa 94/33/WE; 
o odpady: dyrektywa 2008/98/WE; 
3. stosowne krajowe lub międzynarodowe wytyczne odpowiednich stowarzyszeń sektorowych;
4. środki pierwszej pomocy;
5. ochrona przed wypadkami;
6. środki w zakresie bezpiecznego postępowania i magazynowania;
7. właściwości fizyczne i chemiczne;
8. toksykologia/ekotoksykologia;
o zwłaszcza właściwości wymienione i omówione w cytowanym poniżej akcie prawnym w sekcjach 11 i 12 załącznika II;
9. przepisy dotyczące transportu;
10.przepisy krajowe.

Co to oznacza w praktyce?

🔹 Niezbędna jest interdyscyplinarna wiedza, łącząca:

• znajomość przepisów REACH i CLP,

• toksykologię i ekotoksykologię,

• znajomość właściwości fizykochemicznych substancji,

• zasady klasyfikacji zagrożeń,

• zasady oznakowania i transportu materiałów niebezpiecznych (ADR, IATA, IMDG),

• praktyczne zagadnienia BHP i ochrony środowiska.

🔹 Wymagane jest również doświadczenie w interpretacji danych z kart charakterystyki producentów, kart surowców, danych z baz ECHA czy wyników badań zgodnie z metodami OECD.

Dlaczego doświadczenie jest równie ważne jak wiedza?

Przepisy określają ramy formalne, ale wiele kwestii pozostaje w gestii osoby przygotowującej dokument. Na przykład:

• Jak sklasyfikować mieszaninę na podstawie danych cząstkowych?

• Jak interpretować wartości NOAEL, LD50 czy log Kow w kontekście klasyfikacji i sekcji 11? 

• Jak zdecydować, które dane dostępne dla substancji będą ważniejsze jeśli są dostępne informacje z różnych źródeł?

• Ocena wzajemnych oddziaływań substancji w mieszaninie (np. reakcji kwas-zasada czy neutralizacji działania żrącego poprzez wysycanie niektórych grup funkcyjnych w złożonych cząsteczkach)

• Umiejętne stosowanie dostępnych wyłączeń.

Na te pytania i zagadnienia nie odpowie żaden szablon – potrzebna jest praktyka i zrozumienie kontekstu regulacyjnego, a także umiejętność stosowania kryteriów klasyfikacji CLP szerzej niż tylko w zakresie metod obliczeniowych.

Co to oznacza w praktyce?

🔸 Przygotowanie kart charakterystyki przez osoby niewykwalifikowane może prowadzić do:

• błędnej klasyfikacji zagrożeń,

• nieprawidłowego oznakowania opakowań,

• pominięcia obowiązku rejestracji substancji lub zgłoszenia do ECHA,

• niezgodności z wymaganiami transportowymi ADR.

🔸 Konsekwencje?

• Kontrole ze strony WIOŚ, PIP, UOKiK lub Straży Pożarnej,

• Konieczność wycofania produktów z rynku,

• Sankcje administracyjne, a nawet kary finansowe.

Tworzenie kart charakterystyki – komu powierzyć?

Najlepiej wybrać ekspertów, którzy:

• mają doświadczenie w tworzeniu kart charakterystyki dla różnych grup produktów (przemysłowych, konsumenckich, biocydów, nawozów),

• są na bieżąco z przepisami UE i interpretacjami ECHA,

• korzystają z profesjonalnych baz danych (ECHA, IUCLID, PubChem, ESIS),

• zapewniają audyt i aktualizację kart w przypadku zmiany klasyfikacji substancji lub przepisów prawnych.

• współpracują z firmami z różnych branż dzięki czemu ich zrozumienie przepisów jest kompleksowe.

Opracowanie kart charakterystyki z SDS Create

W SDS Create:

✅ Tworzymy karty charakterystyki zgodne z rozporządzeniem REACH i CLP,

✅ Stosujemy wytyczne ECHA oraz zalecenia krajowych organów nadzoru,

✅ Pracujemy na podstawie danych surowcowych, literatury naukowej i profesjonalnych baz,

✅ Dokumenty opracowują doświadczeni specjaliści z wykształceniem chemicznym i głębokim zrozumieniem przepisów,

✅ Przez lata wspieraliśmy przedsiębiorców z różnych branż w zakresie przygotowania kart charakterystyki, rozwiązywaliśmy problemy i uczestniczyliśmy w komunikacji z inspekcjami, co pozwoliło nam zebrać niezbędną wiedzę i doświadczenie do zapewnienia najwyższego poziomu usług.

📌 Pamiętaj: Jako dostawca ponosisz odpowiedzialność prawną za treść karty charakterystyki – niezależnie od tego, kto ją opracował.

👉 Skontaktuj się z nami, jeśli potrzebujesz pomocy w:

• przygotowaniu kart charakterystyki od podstaw,

• audytach dokumentacji,

• aktualizacjach zgodnych z nowym rozporządzeniem CLP.

info@sds-create.pl

KONTAKT

MASZ PYTANIA?

Skontaktuj się z nami!